Laat ik vooropstellen dat de kwaliteit van het hoger onderwijs in Nederland goed is, en ook stabiel. Dat betekent niet dat we op onze lauweren kunnen rusten. Ik zou zeggen: die kwaliteit is onder andere zo hoog omdat we juist niet op die lauweren rusten en continu kritisch blijven. Dus die doorlopende aandacht is erg belangrijk, zodat het Nederlandse onderwijs een plek is van hoge kwaliteit en ook een plek blijft waar studenten zich optimaal kunnen ontwikkelen. Dat vraagt van onderwijsinstellingen veel, door veranderingen op de arbeidsmarkt, in de samenleving, in de wetenschap. Vernieuwing is daarmee niet alleen vanzelfsprekend; die is ook noodzakelijk.
Zo start minister Dijkgraaf zijn betoog binnen het thema 'onderwijsvernieuwing', tijdens het commissiedebat van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hierbij wordt onderstreept dat vernieuwing niet een overbodige luxe is in een continu veranderende maatschappij. Minister Dijkgraaf vervolgt zijn betoog door het belang van evidence-based en evidence-informed kennis aan te halen:
Maar het is wel belangrijk het gesprek te voeren over onder welke voorwaarden instellingen vernieuwingen doorzetten. En dat moeten ze altijd doordacht en behoedzaam doen. Dat moeten ze doen gebaseerd op kennis, dus evidence-based of evidence-informed. Het is heel belangrijk dat ze daar de gemeenschap, de studenten en docenten, goed bij betrekken. Gedeeltelijk is die betrokkenheid van studenten en onderwijspersoneel natuurlijk ook wettelijk geborgd, met instemmings- en adviesrecht van de medezeggenschap, en we hebben ook stelselbrede mechanismes die ervoor zorgen dat die vernieuwingen doordacht en met draagvlak tot stand komen. Zoals u weet, zijn er de Nederlandse Onderwijspremie, die ik inmiddels ook heb uitgebreid naar ook het mbo, en het Comeniusprogramma waarin vernieuwing wordt gestimuleerd en bediscussieerd, met kennisdeling via dat netwerk. We financieren onderwijsonderzoek en we stimuleren instellingen om ervaringen op te doen met onderwijsvernieuwing via subsidies, en om die ervaringen ook met elkaar te delen.
Het belang van evidence-informed en evidence-based kennisdeling komt ook terug in de handreiking die het ComeniusNetwerk naar de commissieleden stuurde. Lees de handreiking hier (download start automatisch). Verder onderstreept de minister niet alleen het belang van onderwijsvernieuwing en de rol van de wetenschap, maar ook dat van kennisdeling en netwerkvorming:
En ik vind het wel mooi dat we echt een gemeenschap aan het vormen zijn in dat Comeniusnetwerk, waarin echt niet alleen maar onderwijsvernieuwers met elkaar praten, maar juist ook mensen die dat bestuderen en daar ook kritisch naar kijken. En ik vind het ook heel mooi dat dat nu dus ook met het mbo wordt uitgebreid, want dit moet eigenlijk breed in het onderwijs. Want we hebben het nu over een casus in een hogeschool, maar ik denk dat we allemaal ook weten dat we dit net zo goed in een mbo of een wo-instelling hadden kunnen hebben. Dus instellingen kunnen zelf onderzoek doen. We hebben nu al 3,5 miljoen geïnvesteerd in onderzoek in onderwijs binnen het hoger onderwijs. Daar is dus dat lerend netwerk.
In zijn betoog verwijst Dijkgraaf naar een voorbeeld waarbij onderwijsvernieuwing werd toegepast, met daarbij de nodige uitdagingen. Dat vernieuwing uitdagingen kent, is ons netwerk niet vreemd. Hierover gaan onze leden regelmatig in gesprek, waarbij zij kritisch kijken naar mogelijkheden. Dit alles om ervoor te zorgen dat een verandering binnen een instelling tot verbetering leidt en aan de juiste voorwaarden voldoet.
Ik denk dat we het er met elkaar over eens zijn dat onderwijsvernieuwing nodig is en dat die doordacht moet gebeuren en met draagvlak. Ik denk niet dat alle vernieuwingen uitgestort worden op docenten en dat het traditionele onderwijs helemaal weg wordt gevaagd. We zien wel dat de samenleving en de arbeidsmarkt transformeren. Ik heb hier ook vaak gesprekken over wat de vaardigheden zijn die je studenten mee wil geven die een leven lang meegaan. Daar moeten we het gesprek over voeren. Nogmaals, het kritisch vermogen binnen de instelling is volgens mij de reden dat onderwijsinstellingen over het algemeen zo'n lange levensduur hebben. Ze weten zich namelijk aan te passen. Maar dat stelt inderdaad eisen aan docentenontwikkeling. Dat proberen we ook via het Comeniusprogramma te stimuleren. Ik denk dat er ook geslaagde onderwijsvernieuwingen zijn. Dat zijn bijvoorbeeld de vernieuwingen die met de Nederlandse onderwijspremie gehonoreerd worden. We proberen die ook uit te dragen. Er zijn ook nog heel veel mooie voorbeelden.
En die mooie voorbeelden zijn er volop binnen het ComeniusNetwerk!
Laat je inspireren
Vraag jij je af hoe jij op een succesvolle manier onderwijsvernieuwing tot stand kan brengen? Laat je informeren en inspireren door de kennisproducten die onze leden tot stand brachten.
Onze kennisproducten
Draag bij aan het gesprek
Wil jij ook eens in gesprek gaan met onderwijsvernieuwers, en zo bijdragen aan het gesprek over innovatie in het mbo, hbo en wo? Neem een kijkje in onze agenda en meld je aan voor onze bijeenkomsten!
Onze bijeenkomsten
Bronnen