Het ComeniusNetwerk maakte na de oprichting in 2018 een vliegende start bij de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Er ontstonden mooie samenwerkingen en het netwerk kon zich volop ontwikkelen. Nu is het tijd om verder de diepte in te gaan. Met ingang van 1 januari 2021 is het ComeniusNetwerk ondergebracht bij het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). Ilja Boor en Marion Tillema, co-voorzitters van het ComeniusNetwerk, en Gerard Baars, directeur van het NRO, lichten de overstap toe.

Samen sterker door een gedeelde missie

“We zaten bij de KNAW in een pilotfase en die was afgerond”, vertelt Ilja Boor. “Dus toen kwam de vraag: wat is de beste plek om het netwerk verder te brengen en verder te kunnen ontwikkelen? Het NRO is daarvoor een mooie uitvalsbasis. We merken nu al dat de samenwerking heel natuurlijk gaat, omdat we dezelfde doelstellingen hebben.” Gerard Baars vult aan: “We hebben elkaar ook echt nodig, merken we. Kennis vanuit onderzoek bij elkaar brengen is één ding, maar kennis moet ook gaan circuleren en een praktische doorvertaling krijgen naar de praktijk. Pas dan kan de onderwijspraktijk ook echt verbeterd worden. De overstap naar het NRO is voor ons logisch, omdat we een gezamenlijke missie hebben: de kwaliteit van het hoger onderwijs versterken, met gebruik van kennis uit onderzoek. Het NRO en het ComeniusNetwerk werkten al veel samen, onder andere in het Comeniusprogramma. Maar we hebben vooral ook gekeken naar de inhoudelijke meerwaarde op allerlei terreinen. Waar kunnen we elkaar echt versterken, en waar liggen de mogelijkheden?”

Het NRO als uitvalsbasis

“We vinden elkaar niet alleen in het verspreiden van kennis en verbeteren van het onderwijs door kennis, maar in de héle cyclus van onderwijsonderzoek”, vertelt Baars. “Verschillende Comeniusfellows zitten in de Programmacommissie Hoger Onderwijs van het NRO. Samen bekijken zij wat belangrijke vraagstukken zijn en waar hiaten in de kennisbasis zitten. Oftewel: op welke vlakken is er behoefte aan meer onderzoek? Onze samenwerking is dus verweven door alle fases van de onderzoekscyclus heen, van vraagarticulatie tot kennisbenutting.” Boor vult aan: “Die verwevenheid was er van nature al. Veel leden van het ComeniusNetwerk zijn als onderzoeker al verbonden aan het NRO, of vanuit een andere rol betrokken.”

Verschillen zijn er ook. Het NRO is nadrukkelijk onafhankelijk en niet normatief, en mengt zich niet in het publieke debat. Het ComeniusNetwerk neemt wel duidelijk stelling in diverse thema’s en doet dat op eigen titel. Marion Tillema licht toe: “Dat past bij de opzet en de thema’s van het netwerk, en de tracés die aan de thema’s zijn gerelateerd. Het ComeniusNetwerk heeft vijf tracés: Vorming van studenten, Duurzaam docentschap, Samenwerking hbo/wo, Inclusie en Verandering verankeren. Het ComeniusNetwerk is onafhankelijk en wordt geen onderdeel van, maar heeft het NRO als uitvalsbasis.”

Meer samenwerking tussen NRO en ComeniusNetwerk

“Bij de KNAW ontstonden op natuurlijke wijze allerlei samenwerkingen; dat gaat zo als je onder hetzelfde dak werkt. We gaan ervan uit dat die ook ontstaan tussen het ComeniusNetwerk en het NRO”, vertelt Boor. “En er zijn een aantal projecten waarin we nu al concreet samenwerken”, vertelt Baars. “Het Kennisknooppunt, de Expertgroep Toegankelijkheid Hoger Onderwijs en het NRO Symposium hoger onderwijs. Bij het NRO zijn we druk bezig met het Kennisknooppunt dat medio januari 2021 in een eerste versie live gaat. Op het  knooppunt brengen we kennis uit onderwijsonderzoek over een aantal onderwijsthema’s bij elkaar, van primair tot wetenschappelijk onderwijs. We willen die kennis ook gaan verrijken met innovaties, onder andere uit de thema’s van het ComeniusNetwerk en de Comeniusprojecten, die evidence informed zijn. De Expertgroep Toegankelijkheid Hoger Onderwijs wordt begin 2021 geïnstalleerd. Deze richt zich op het bijeenbrengen en toegankelijk maken van bestaande kennis rondom toegankelijk en inclusief hoger onderwijs. Daarnaast zal de expertgroep de behoefte aan nieuwe kennis in kaart brengen. Het NRO Symposium hoger onderwijs vindt 15 januari a.s. plaats. Bij het bepalen van de thema’s is met het ComeniusNetwerk gesproken. Onder de sprekers zijn ook leden van het ComeniusNetwerk.

De kracht van het ComeniusNetwerk nu en in de toekomst: uitwisseling en ontmoeting

Elk jaar organiseert het netwerk het ComeniusFestival, dat dit jaar op 1 maart 2021 plaatsvindt. Tillema: “Het ComeniusFestival is dé ontmoeting met elkaar, de viering van onderwijsvernieuwing. Zo’n ontmoeting met energie en inspiratie willen we vaker realiseren dan één keer per jaar. Daarom komen er twee momenten bij, elk met een ander karakter: de Deep Dive en de Freestyle. Zoals de naam al aangeeft is de Freestyle is gericht op experimenten, nieuwe ideeën en de Deep Dive gericht op dieper ingaan op bepaalde thema’s. Alle drie de momenten zijn geënt op onze manier van werken en ontmoeten bij het ComeniusNetwerk, gericht op uitwisseling en het gesprek aangaan.”

Boor: “Inmiddels zitten leden van het netwerk in alle haarvaten van alle hogeronderwijsinstellingen in Nederland. Hun bevlogenheid werkt als een olievlek, dat maakt het netwerk zo krachtig. We kunnen zo veel van elkaar leren, waarom zouden we allemaal opnieuw het wiel uitvinden? Juist door die uitwisseling tussen alle partners van ons netwerk hebben we veel slagkracht en kan kennis uit onderzoek zijn weg vinden naar de onderwijspraktijk. Bovendien voelen docenten zich gehoord en gezien door het ComeniusNetwerk. Dat helpt hen weer om zich gewaardeerd en erkend te voelen binnen hun eigen instelling. En als het voor de docenten goed is, is het ook voor het onderwijs goed.” Et voilà, dat brengt ons weer terug bij de gedeelde missie van het NRO en het ComeniusNetwerk: de kwaliteit van het hoger onderwijs versterken en verbeteren.

Het ComeniusNetwerk

Het ComeniusNetwerk is in 2018 opgericht met als doel onderwijsvernieuwers in en van het hoger onderwijs en het hoger onderwijsbestel een platform en netwerk te bieden. Een netwerk dat kennisdeling en –ontwikkeling faciliteert en stimuleert. De leden zijn bezig met onderwerpen als de vorming van studenten, verandering verankeren, duurzaam docentschap en inclusie.

Vanuit het perspectief van de docent ontwikkelen de leden visies op de toekomst van het hoger onderwijs. Het netwerk is gesprekspartner voor het hoger onderwijsveld op het gebied van onderwijsvernieuwing.

Comeniusprogramma

Het Comeniusprogramma van het NRO stelt docenten in staat om hun visie op onderwijs in de praktijk te brengen. Het programma biedt beurzen aan Teaching Fellows, Senior Fellows en Leadership Fellows. Alle fellows in het Comeniusprogramma worden lid van het ComeniusNetwerk.
 

ISO Docent van het Jaar

Het Interstedelijk Studenten Overleg ISO organiseert jaarlijks de Docent van het Jaar verkiezing. Daarmee wil de studentenorganisatie aandacht vragen voor goed docentschap in het hoger onderwijs. De genomineerde Docenten van het jaar worden automatisch lid van het ComeniusNetwerk.

www.comeniusnetwerk.nl

Het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO)

Het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) maakt zich sterk voor verbetering en vernieuwing van het onderwijs met kennis uit onderzoek. Dit doet het NRO door onderzoek te coördineren en te financieren waar professionals in de onderwijspraktijk en het -beleid behoefte aan hebben.

Het NRO stimuleert de verbinding tussen onderwijsonderzoek, –praktijk en –beleid. Het maakt resultaten uit onderwijsonderzoek vindbaar en toegankelijk, zodat de kennis zo goed mogelijk kan worden gebruikt in de onderwijspraktijk en het beleid. Hierin werkt het NRO samen met diverse partners in en rondom het onderwijs.

Daarnaast bevordert het NRO de verbinding tussen allerlei initiatieven in de kennisinfrastructuur. De komende jaren brengt het NRO dit soort initiatieven samen in een landelijk kennisknooppunt voor het onderwijs.

www.nro.nl