Als het aan docent-onderzoeker Pyt de Vries ligt, levert Firda straks bouwers af die uit de voeten kunnen met bamboe, stropanelen en kalkhennep, én die zich bewust zijn van hun positie op deze planeet. Door de samenwerking van bouwbedrijven en mbo te optimaliseren, wil hij bijdragen aan een duurzamere wereld.

Het juiste boek op het juiste moment

In 2010 sloeg Pyt De wereld in de waagschaal open. Het lag al een tijdje in de kast, maar nu kon hij er eindelijk voor gaan zitten. Het was een periode van bezinning. De economie krabbelde overeind na de kredietcrisis van 2008, die genadeloos de zwakke plekken van het westerse financiële systeem aan het licht bracht. Pyt, die in de commerciële sector werkzaam was geweest, maar zich er steeds minder thuisvoelde, was getroffen door de woorden van Al Gore. We moesten beter voor de aarde gaan zorgen en streven naar een bredere welvaart. Maar hoe kon hij daaraan bijdragen? ‘Dat was een hele zoektocht,’ vertelt hij opgewekt op een mistige vrijdagochtend in januari. ‘Ik kwam uit bij het onderwijs, want door vakmensen met een duurzame mindset af te leveren kan je veel impact hebben.’

Door vakmensen met een duurzame mindset af te leveren kan je veel impact hebben.

Friesland als circulaire koploper

Bij Firda ging Pyt aan de slag als docent Marketing en sales. Duurzaamheid kreeg een steeds grotere plek in zijn onderwijs. Vanaf 2023 werd hij twee dagen per week gedetacheerd naar SPARK the movement, een initiatief van Stichting Circulair Friesland dat als doel heeft om Friesland de meest circulaire regio van Europa te maken. ‘SPARK wil het onderwijs structureel betrekken bij die beweging naar een circulaire economie,’ legt Pyt uit. Als circulair expeditieleider onderwijs (een mond vol) zoekt Pyt voortdurend de verbinding tussen bedrijfsleven en onderwijs. ‘Ik inventariseer bijvoorbeeld welke duurzaamheidsvraagstukken er liggen in het bedrijfsleven en maak er mbo-opdrachten van waar ik docenten bij zoek.’ Met SPARK the movement organiseert Pyt ook de nationale en regionale Hackathons Circulaire Economie van kennisorganisatie Het Groene Brein. In de Leeuwardense editie buigen honderd studenten uit alle onderwijslagen (wo, hbo en mbo) zich een week lang in groepjes van zes over een duurzaamheidsvraag. ‘Multilevel en interdisciplinair leren zijn noodzakelijk voor de transities waar onze samenleving voor staat,’ zegt Pyt.

Samenwerking van bedrijfsleven en onderwijs

Pyt blijkt geknipt voor zijn rol van verbinder en verdiepte die met een master Design Driven Innovation, die hij vorig jaar afrondde. In die master leerde hij hoe je in grote systemen kleine veranderingen kan aanbrengen, die hopelijk bijdragen aan de maatschappelijke transities die nodig zijn. Zijn masteronderzoek focuste op de bouw. ‘Bouwbedrijven willen wel aan de slag met circulair en biobased bouwen, maar weten niet altijd welke kennis, technieken en materialen daarvoor nodig zijn.’ Een samenwerking met het onderwijs is dan ook noodzakelijk, maar die is niet altijd vanzelfsprekend. ‘Ik heb in mijn onderzoek uitgezocht hoe dat komt,’ vertelt Pyt. Verklaringen zijn onder andere het verschil in focus (resultaatgericht versus studentgericht), het tempo binnen de organisaties en de taal die ze gebruiken. Toch liet Pyts onderzoek ook zien dat bedrijfsleven en onderwijs zich bewust zijn van hun gemeenschappelijke belang en elkaars toegevoegde waarde. ‘Bedrijven zijn blij met de frisse blik van studenten en de modellen en kennis die zij meebrengen naar hun werkplek. En voor studenten is het motiverend om opdrachten te krijgen die echt en actueel zijn.’

 Bedrijven zijn blij met de frisse blik van studenten en de modellen en kennis die zij meebrengen naar hun werkplek. En voor studenten is het motiverend om opdrachten te krijgen die echt en actueel zijn. 

Een leeromgeving voor biobased bouwen

Toen Pyts masteronderzoek zijn einde naderde, waren er nog veel onbeantwoorde vragen. Bijvoorbeeld: als bouwbedrijven en het mbo lerende organisaties willen worden die samen toekomstbestendig onderwijs ontwikkelen, waar moet zo’n leeromgeving dan aan voldoen? En hoe zorg je dat studenten niet alleen met duurzame materialen werken, maar ook de onderliggende waarden begrijpen en omarmen? ‘Menno Wierdsma, mijn collega bij het practoraat Duurzaam denken, duurzaam doen, moedigde me aan een Comenius Teaching Fellow aan te vragen om dat verder te onderzoeken. Dat die werd toegekend voelt als een grote aanmoediging.’ Pyt glimt. ‘Daardoor kan ik het komende jaar helemaal focussen op het ontwikkelen van die leeromgeving.’

Klooien met vlaswol en een shift in de mindset

De leeromgeving die Pyt nu voor ogen heeft is een makerspace waar studenten en bouwers biobased materialen en technieken kunnen leren kennen. ‘Daar kunnen ze bijvoorbeeld klooien met duurzaam isolatiemateriaal. Hoe schroef je het vast? Hoe dik moet het aangebracht worden? Welke folie moet ertussen?’ Maar de achterliggende principes zijn minstens zo belangrijk: waarom maken we als samenleving deze keuzes? Pyt heeft bij de hackathons al kunnen zien hoe sommige studenten een transformatie doormaakten. ‘Ze beseften: wat ik kan bijdragen doet ertoe.’ Ook docenten ondersteunt hij in dit proces, met kennisdagen en veel gelegenheden voor uitwisseling. ‘Het is belangrijk om mét alle betrokkenen te praten, niet óver ze.’ Je hebt elkaar nodig om verder te komen, dat ervaart Pyt in zijn werk voortdurend.

 Studenten beseffen: wat ik kan bijdragen doet ertoe. 

‘Er wordt ineens naar me geluisterd’

Omdat hij midden in zijn onderzoek zit, kan Pyt nog niet pronken met de resultaten. Maar hij voelt dat het kronkelige loopbaanpad hem precies op de juiste plek heeft gebracht. ‘Er wordt ineens naar me geluisterd!’ Tegen zijn gewoonte in stond hij de laatste tijd vaak in de spotlight. Zo was hij te gast in een webinar van het Nationaal Regieorgaan Onderwijs (NRO) over het innoverend vermogen van mbo-docenten, verscheen er een interview binnen zijn practoraat en wordt hij steeds vaker uitgenodigd voor panelgesprekken. Hij vertelt daar met veel bevlogenheid over zijn werk, maar de aandacht voelt bij vlagen onwennig. Bijvoorbeeld wanneer collega’s hem plagen omdat hij toch met de auto naar zijn werk is gekomen of zijn boterhammen uit een plastic zakje haalt. ‘Ik ben ook niet perfect,’ geeft Pyt toe. Maar hij zit op het juiste spoor, daar is geen twijfel over. En dat vervult hem met trots. ‘We zijn al bezig met een aanvraag voor vervolgonderzoek.’ Weer een maatje groter, met nog meer partners. ‘Ik hou van verandering,’ glimlacht hij. Laat de toekomst maar komen.

 Ik hou van verandering.​​

Profiel

Dit portret is onderdeel van de reeks van portretten in de rubriek TROTS.

Klik hier om de andere portretten te bekijken

Maandelijks publiceren we een bijzonder portret op onze LinkedIn met bijpassend beeld. De rubriek is tot stand gekomen met hulp van Hananja Koster (ComeniusNetwerk), de woordkunsten van portretschrijver Elske van Lonkhuijzen en tot leven gebracht met de illustraties van Bewegend Wild.