Marca Wolfensberger (Avans) trapte de middag af met een introductie over het project STEAM+. Met behulp van één van de uitkomsten van het project, de roadmap voor transdisciplinair onderwijs, gingen deelnemende studenten, docenten én beleidsmedewerkers aan de slag. Zo vertegenwoordigden de deelnemers meteen de perspectieven die worden benoemd in de roadmap.

Wat houdt de roadmap in?

De roadmap is een reeks richtlijnen gevisualiseerd in een metrokaart, oorspronkelijk ontwikkeld voor beleidsmedwerkers die transdisciplinair onderwijs willen implementeren. Deze metrokaart bevat voor verschillende rollen in de instelling - zogeheten 'metrolijnen' - informatie over welke voorwaarden nodig zijn om transdisciplinair onderwijs vanuit deze rol te kunnen vervullen. Langs elke 'metrolijn' vind je verschillende stations die voortbouwen op de informatie van de vorige. Ook bevatten ze algemene en aangepaste informatie voor iedere specifieke rol.

Het volgende station: wederzijdse verwachtingen

Tijdens de eerste ronde werd de roadmap verder verkend met richtinggevende vragen als:  wat valt op? Welke stations passen binnen de Nederlandse context van transdisciplinair onderwijs en welke stations missen er?

In korte coupégesprekken kwam een aantal suggesties naar voren. Allereerst ontbrak het station 'wederzijdse verwachtingen'. In de samenwerking tussen het onderwijs en stakeholders zijn wederzijdse verwachtingen over proces en uitkomst cruciaal. Daarnaast werd aangekaart dat het startpunt van een samenwerking niet altijd hoeft te liggen bij het onderwijs; ook stakeholders kunnen aanleiding vormen. Denk hierbij ook aan het voorkomen van steeds meer maatschappelijke uitdagingen waar het onderwijs oplossingen voor aan kan dragen. Tot slot werden professionele vaardigheden van docenten benadrukt. Om transdisciplinair onderwijs te kunnen faciliteren, is het van belang dat docenten goede procesbegeleiding bieden met kennis over inhoud en organisatie.

Keynotes vanuit drie perspectieven

Na de eerste ronde, werden drie keynote-sprekers uitgenodigd hun visie te delen met de aanwezigen. Sabine Uijl, werkzaam bij een alliantie tussen de universiteiten van Wageningen, Utrecht en Eindhoven, sprak vanuit de beleidsbril en gaf aan dat het belangrijk is om onzekerheid te omarmen (practice what you preach). Daarnaast benadrukte ze het belang van inner development goals bij transdisciplinair onderwijs. Julie Kurris vertelde over haar ervaringen als student, betrokken bij het STEAM+ project. De studenten hebben veel geleerd, maar werden wel in het diepe gegooid door een brede omschrijving van de opdracht: making sense of the atrophocence. Als uitkomst van het project hebben ze een strip ontwikkeld waarin de globale problematiek op een speelse manier weergegeven werd. Jos Verweij (Hogeschool Rotterdam) sloot de sessie af en onderstreepte het belang van maatschappelijke vraagstukken. Daarnaast liet hij weten dat het tijd, energie en doorzettingsvermogen kost om trandisciplinair onderwijs op te zetten en uit te voeren.

Groeiende behoeften aan vaardigheden, kennisdeling en ruimte

Na drie inspirerende keynotes gingen deelnemers in groepen (docenten, studenten en beleidsmedewerkers) aan de slag om hun eígen roadmap te ontwikkelen. Voor docenten bleek hieruit hoe belangrijk het is dat professionele vaardigheden worden aangeleerd en dat er tijd vrij wordt gemaakt om in deze vorm van onderwijs te kunnen investeren. Bij beleidsmedewerkers heerst de wens meer mee te worden genomen in behoeften die docenten hebben. Voor studenten speelt goede procesbegeleiding een kenmerkende rol, waarna niet alleen het proces maar ook het eindproduct worden beoordeeld. Tot slot is het van belang dat studenten hun eigen kaders kunnen vormgeven, en dient er meer ruimte te zijn voor onzekerheid en het maken van fouten.

Kortom, we zijn tot belangrijke inzichten gekomen tijdens deze middag die ter inspiratie kunnen dienen voor alle vervolgonderwijsinstellingen in Nederland.

Dank aan de sprekers, Maaike Mulder-Nijkamp en alle bevlogen deelnemers voor hun waardevolle bijdragen!

Update 22 juni 2023:
De eerste resultaten van de bijeenkomst en tevens praktische voorbeelden voor in jouw onderwijspraktijk zijn bekend! Je vindt ze hier.